Hưỡng dẫn cách móc cáp cẩu an toàn tuyệt đối cho người vận hành 

Việc móc cáp cẩu đúng kỹ thuật không chỉ giúp nâng hạ hàng hóa hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người vận hành và khu vực thi công. 

Trong bài viết dưới đây, Xe Cẩu Tiến Phát sẽ hướng dẫn chi tiết cách móc cáp cẩu an toàn tổng hợp từ tiêu chuẩn kỹ thuật (TCVN, ISO), cùng kinh nghiệm thực tế giúp bạn nắm rõ kỹ thuật cẩu hàng, thao tác kiểm tra và các lưu ý quan trọng khi móc cáp cẩu hàng.

Hưỡng dẫn cách móc cáp cẩu an toàn, đúng kỹ thuật

Kiểm tra cáp cẩu trước khi sử dụng

Trước khi tiến hành móc cáp cẩu, người vận hành cần kiểm tra tổng thể để đảm bảo an toàn nâng hạ:

• Đảm bảo cáp cẩu không bị rạn nứt, mòn, xoắn hoặc đứt sợi.
• Kiểm tra thông số kỹ thuật cáp cẩu, chiều dài, hệ số an toàn và tải trọng làm việc (SWL/WLL).
• Không sử dụng cáp đã hư hại, biến dạng hoặc từng chịu tải vượt mức cho phép.
• Chuẩn bị đầy đủ thiết bị hỗ trợ nâng hạ như ma ní, khóa cáp, sling, miếng bảo vệ góc.
• Để hệ cẩu hoạt động tốt, chỉ móc hàng hóa có khối lượng nhỏ hơn tải trọng định mức của thiết bị.
• Khi ước lượng tải trọng, các kỹ sư thường cộng thêm 20% so với con số ước lượng bằng mắt để dự phòng sai lệch.
• Xác định chính xác vị trí trọng tâm hàng hóa cần di chuyển để chọn đường kính và số lượng dây cáp phù hợp.

Cách móc cáp cẩu an toàn trong lúc thực hiện

1. Xác định tải trọng và vị trí móc

Xác định điểm móc:

• Tìm và sử dụng điểm móc được nhà sản xuất quy định trên vật tải (móc cáp khi cẩu máy công nghiệp thường có điểm móc cố định).
• Đối với hàng hóa không có điểm móc sẵn (như móc cáp cẩu container hay hàng trong nhà xưởng), phải tính toán để cáp cẩu đi qua hoặc gần trọng tâm hàng hóa để đảm bảo vật tải cân bằng khi nâng.

Móc cáp:

• Sử dụng sling cáp cẩu hoặc cáp bẹ để móc vật tải. Đặt đệm lót tại các góc sắc nhọn để bảo vệ cáp và hàng hóa (ví dụ móc cáp khi cẩu máy công nghiệp).
• Móc vào vị trí cao hơn trọng tâm hàng hóađể giữ cân bằng, tránh khiến vật xoay hoặc nghiêng
• Đảm bảo góc nâng cáp không vượt quá 120 độ, lý tưởng nhất là 60 độ đối với cáp đôi để tối ưu hóa tải trọng và độ ổn định. Góc càng nhỏ thì lực căng trên mỗi nhánh cáp càng lớn, có thể vượt quá tải trọng làm việc cho phép (SWL, WLL) của cáp.
• Phần cáp phải đối xứng, tạo thành hình tam giác cân để cân bằng tải.
• Không được xoắn cáp, thắt nút cáp, hoặc kéo lê cáp trên mặt đất.

2. Thử tải nhẹ

Nâng vật tải lên một đoạn ngắn (khoảng 10-20cm) để kiểm tra độ cân bằng, độ chắc chắn của các điểm móc và tình trạng của cáp. Nếu vật tải bị nghiêng hoặc cáp không đều, phải hạ xuống và điều chỉnh lại ngay lập tức.

3. Nâng và hạ an toàn

• Kỹ thuật viên móc cáp sử dụng tín hiệu điều khiển cẩu chuẩn hóa để hướng dẫn vận hành xe cẩu.
• Phân bố đều lực trên các nhánh cáp.
• Không giật mạnh hoặc thay đổi hướng nâng đột ngột.
• Hạ tải từ từ, tránh va đập nền hoặc hàng xung quanh.
• Tuyệt đối không đứng hoặc cho người khác đi vào khu vực nguy hiểm (quy định an toàn khi móc cáp nghiêm cấm điều này).

Sau khi sử dụng cáp cẩu

• Chỉ tháo cáp ra khỏi vật tải sau khi hàng đã được đặt ổn định và an toàn, tránh để dây căng dưới lực khi không cần thiết.
• Kiểm tra tình trạng cáp: phát hiện các vết mòn, đứt, hóa chất ăn mòn hay biến dạng. Nếu có dấu hiệu hư hỏng, loại bỏ để thay mới.
• Cất giữ và bảo quản sling cáp cẩu và các phụ kiện cáp cẩu ở nơi khô ráo, tránh hóa chất và nhiệt độ cao.
• Phân loại cáp theo công dụng, tránh dùng lẫn lộn giữa các mục đích khác nhau.
• Kiểm tra định kỳ đầu nối và hợp kim nhôm (nếu có), vì lực siết có thể giảm theo thời gian, gây mất an toàn.
• Thực hiện kiểm định thiết bị nâng theo lịch, tuân thủ quy chuẩn QCVN 07:2012/BLĐTBXH và các tiêu chuẩn an toàn cáp cẩu (TCVN, ISO) liên quan.

Lưu ý kỹ thuật móc cáp an toàn

• Không dùng cáp cẩu như dây buộc tạm cho bất kỳ mục đích nào khác ngoài nâng – hạ hàng hóa.
• Không vượt tải trọng làm việc cho phép của cáp và móc. 
• Người móc cáp và người vận hành phải được đào tạo, có chứng chỉ và hiểu rõ quy trình an toàn cẩu hàng.
• Không uốn cong hoặc buộc dây cáp vô tận tại mối nối, tránh gây yếu hoặc gãy cáp.
• Không treo tải bằng cáp đơn, vì khi tải xoay có thể làm tuột cáp ra ngoài.
• Không treo hàng có nhiệt độ cao gần dây cáp.
• Khi dùng nhiều dây cáp cùng lúc, phải phân bố lực đồng đều giữa các dây; tháo bỏ dây phụ nếu không cần thiết.
• Khu vực ven biển hoặc môi trường ẩm, mặn: nên dùng cáp mạ cấp G (galvanized) để tránh ăn mòn.
• Nếu làm việc gần hóa chất, axit hoặc nguồn nhiệt cao, cần có biện pháp che chắn, chọn loại cáp và phụ kiện chuyên dụng.

Các phương pháp móc cáp thông dụng

Việc áp dụng đúng các cách móc cáp cẩu thông dụng sẽ quyết định độ chính xác và an toàn của quá trình nâng hạ.

Các lỗi thường gặp khi dùng cáp móc cẩu

Nắm vững các lỗi thường gặp khi móc cáp cẩu khi cẩu hàng giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ tai nạn lao động khi cẩu hàng:

• Chọn cáp cẩu không phù hợp tải trọng (vượt quá SWL/WLL): Đứt cáp, rơi hàng, tai nạn do móc cáp sai cách.
• Móc cáp không qua trọng tâm hàng hóa: Hàng hóa bị nghiêng, xoay, va đập; cáp bị trượt, bị bung.
• Góc nâng cáp lớn hơn 120 độ: Lực căng trên cáp tăng đột ngột, có thể gây đứt cáp.
• Không kiểm tra cáp cẩu trước khi sử dụng: Cáp bị mòn, đứt sợi, rỉ sét, biến dạng dẫn đến gãy đổ khi nâng.
• Không dùng vật lót bảo vệ: Cáp bị hư hỏng nhanh chóng do ma sát, bị cắt đứt bởi góc cạnh của hàng.

Tổng Kết

Thực hiện cách móc cáp cẩu an toàn đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp bảo vệ người vận hành, thiết bị và hàng hóa. Bài viết đã cung cấp cách móc cáp cẩu đúng kỹ thuật, an toàn, quy trình kiểm tra, kỹ thuật cẩu hàng và các lưu ý quan trọng, giúp người sử dụng phòng tránh các rủi ro tai nạn, giảm thiểu hao mòn thiết bị và nâng cao tuổi thọ cáp cẩu.