Chứng chỉ vận hành xe cẩu là giấy tờ bắt buộc phải có đối với người lái xe cẩu khi cần nâng hạ vật liệu, di dời máy móc tại công trình xây dựng hay trong nhà xưởng. Vậy chứng chỉ vận hành là gì? Lái xe cẩu tự hành cần bằng gì? Những yêu cầu khi vận hành xe cẩu là gì? Tất cả sẽ được Xe Cẩu giải đáp trong bài viết này.
Chứng chỉ vận hành xe cẩu là gì?
Chứng chỉ vận hành xe cẩu là một loại giấy chứng nhận do cơ quan có thẩm quyền hoặc tổ chức đào tạo cấp, xác nhận người được cấp đã hoàn thành khóa học và đạt đủ kiến thức, kỹ năng cần thiết để vận hành xe cẩu một cách an toàn và hiệu quả.

Lái xe cẩu tự hành cần bằng gì?
Nhiều người hay lầm tưởng rằng có bằng lái ô tô chuyên dùng rồi thì không cần bằng lái xe cẩu, nhưng thực tế, chứng chỉ vận hành xe cẩu khác hoàn toàn với bằng lái ô tô. Chứng chỉ này được cấp và quản lý bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong khi bằng lái ô tô thuộc thẩm quyền của Bộ Giao thông Vận tải. Do đó, tài xế vận hành xe cẩu cần có chứng chỉ này để tạo sự uy tín trong nghề, nâng cao cơ hội việc làm, tăng thu nhập cũng như bảo vệ bản thân và mọi người xung quanh.
Sau khi kết thúc khóa đào tạo lái xe cẩu, học viên sẽ được cấp chứng chỉ vận hành. Nó có thời hạn vĩnh viễn và được sử dụng trên toàn quốc. Nếu người lái nào không có chứng chỉ này mà vẫn vận hành xe cẩu thì được cho là vi phạm quy định QCVN 25: 2015/BLĐTBXH và bị phạt từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP, Điều 24.
Điều kiện và quy trình thi lấy chứng chỉ vận hành xe cẩu
Điều kiện dự thi
- Độ tuổi: Đủ 18 tuổi trở lên
- Sức khoẻ: Có chứng nhận đủ điều kiện về sức khỏe theo quy định (thị lực, thính lực tốt, nhịp tim ổn định,…) được cấp bởi các trung tâm y tế, bệnh viện có thẩm quyền.
- Trình độ văn hoá: Tốt nghiệp THCS hoặc tương đương (tùy loại xe cẩu).
- Yêu cầu khác: Đối với xe cẩu tự hành, người lái cần có bằng lái xe hạng C hoặc loại bằng tương ứng với tải trọng của xe.
Hồ sơ đăng ký dự thi
- Đơn đăng ký dự thi.
- 2 ảnh thẻ kích thước 3×4 hoặc 4×6. (áo sơ mi trắng, nền xanh, chụp không quá 6 tháng).
- 2 bản CMND/CCCD photo không cần công chứng.
- 1 sơ yếu lý lịch có chứng thực (gồm giấy khám sức khỏe và bằng cấp liên quan).
Nội dung và hình thức thi
- Phần thi lý thuyết: Bài thi lý thuyết đánh giá kiến thức về Luật Giao thông đường bộ, các quy định về an toàn lao động trong vận hành xe cẩu, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại xe cẩu, biện pháp phòng ngừa tai nạn và xử lý tình huống khẩn cấp.
- Phần thi thực hành: Bài thi thực hành yêu cầu ứng viên thực hiện các thao tác vận hành xe cẩu cơ bản như nâng hạ, di chuyển, lắp đặt theo đúng quy trình kỹ thuật và quy định an toàn. Các thao tác này được thực hiện trên sân thi sát hạch hoặc mô hình giả lập với sự giám sát của ban đánh giá.

Chi phí và thời gian đào tạo
Đối với những học viên đã biết vận hành xe cẩu, chỉ cần đóng khoảng 1.000.000 đồng để thi và có chứng chỉ sau 3 ngày.
Còn đối với học viên chưa có kinh nghiệm thì phải tham gia khóa học vận hành xe cẩu tự hành trong vòng 3 tháng, chi phí học cả chứng chỉ rơi vào khoảng 3.000.000 đồng.
Những yêu cầu quan trọng khi vận hành xe cẩu
Yêu cầu đối với người lái xe cẩu
- Đủ tuổi lao động, từ 18 tuổi trở lên.
- Có giấy chứng nhận về sức khỏe theo quy định nhà nước.
- Có chứng chỉ vận hành xe cẩu.
- Có bằng lái xe cẩu tự hành hoặc bằng lái xe ô tô tương đương.
- Được đào tạo đầy đủ về an toàn lao động.
- Mang đồ bảo hộ đầy đủ khi làm việc.
Xe cẩu có giấy kiểm định đầy đủ
Trước khi đưa vào làm việc, mỗi xe cẩu cần phải được đăng kiểm đầy đủ để đảm bảo an toàn lao động và bảo vệ môi trường. Nếu xe cẩu không có giấy kiểm định, chủ phương tiện có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật.
Giấy đăng kiểm xe cẩu chỉ có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định. Khi hết hạn, xe cần được kiểm định lại để tiếp tục sử dụng. Thông thường, thời gian kiểm định là 3 năm/lần. Tuy nhiên, đối với xe đã sử dụng lâu năm hoặc theo yêu cầu của nhà sản xuất, thời hạn kiểm định có thể rút ngắn xuống còn 6 tháng, 1 năm hoặc 2 năm.

Kiểm tra các bộ phận của xe cẩu trước khi vận hành
Trước khi sử dụng xe cẩu để nâng hạ, bạn nên tuân thủ quy trình vận hành xe cẩu:
Kiểm tra bên ngoài:
- Thanh chắn, đèn chiếu sáng, hệ thống cảnh báo.
- Bình nhiên liệu, hệ thống bôi trơn, dầu nhớt, áp suất khí, hệ thống làm mát.
- Dây đai, mắt xích, ốc vít, cần trục, móc.
- Đảm bảo buồng lái sạch sẽ và khoảng cách an toàn với đường dây cao áp.
Đọc thêm: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xe cẩu

Kiểm tra khi không tải:
Đây là quy trình kiểm tra xe cẩu khi nó không có tải trọng để đảm bảo rằng xe hoạt động đúng cách và an toàn trước khi bắt đầu công việc nâng hạ. Quy trình như sau:
- Thu chân chống và đảm bảo khoảng cách an toàn.
- Thử với tải tĩnh và động, kiểm tra áp suất chân chống, công suất nâng.
- Đậu trên mặt bằng chắc chắn, sử dụng tấm lót chân chống đúng quy định.
- Đo độ ổn định và cân bằng bằng đồng hồ đo định mức.
Lưu ý khi vận hành:
- Sử dụng dây cáp hoặc sợi xích đồng để buộc hàng hóa và phải đảm bảo cân bằng.
- Dây treo móc phải theo hướng thẳng đứng và kiểm tra khoảng cách ở mức 0,2m trước khi nâng tải đến vị trí đặt.
- Nâng tải cao hơn vật cản khi di chuyển theo hướng ngang.
Tìm hiểu thêm: Quy trình vận hành xe cẩu an toàn đầy đủ

Những điều nghiêm cấm:
- Không kéo lê tải hoặc nâng tải khi bị lệch xích, dây cáp chưa ổn định.
- Không đứng gần bán kính quay của cần trục.
- Không chuyển hướng khi động cơ chưa ngừng hẳn.
- Không để tải cản trở hoặc bị vùi lấp bởi vật cản khác.
Xem thêm: Lợi ích khi thuê xe cẩu tự hành có người lái
Tổng kết
Vậy là Xe Cẩu Tiến Phát đã tổng hợp các kiến thức quan trọng về chứng chỉ vận hành xe cẩu. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ khi lái xe cẩu tự hành thì cần những bằng gì, điều kiện và quy trình thi chứng chỉ, chi phí và thời gian đào tạo cũng như những yêu cầu quan trọng khi vận hành xe cẩu.